برای دسترسی به محتویات این نشریه از درختواره سمت راست موضوع مورد نظر خود را انتخاب کنید.
- 1
- 2
- 3
- 1
- 2
- 3
- 4
- 1
- 2
- 1
- 2
سؤال خارجي شيوه‌اي در ارائه تفسير - تبلیغ تفسیر محور(3)
محقق: حمید جلالی
جذاب نمودن بحث و ايجاد انگيزه در مخاطب براي توجه به جلسه و محتوا از دغدغه‌هاي اساسي هر مبلغي است. طرح پرسش و مشاركت دادن مخاطب با بحث و درگير نمودن ذهن او براي يافتن پاسخ از روش‌هاي مناسب براي اين منظور است؛ روشي كه داراي خاستگاه قرآني نيز بوده و بارها در آيات شريفة قرآن كريم به کاررفته است. روش سؤال خارجي از روش‌هاي به کار آمده در قرآن كريم است. در اين روش ابتدا مخاطب را با سؤال روبه‌رو مي‌كنيم و پس از آن به وسيلة يك يا چند آيه به ارائة پاسخ مي‌پردازيم.
البته براي استفاده از اين روش لازم است پيش از طرح سؤال در مورد موضوع بحث كمي مقدمه‌چيني و زمينه‌سازي صورت گيرد تا فضا براي ارائة بحث آماده گردد، بعد از آماده شدن مخاطب براي شنيدن بحث اصلي، مي‌توان سؤال مرتبط با موضوع را مطرح كرد و در ادامه نيز با يك يا چند آيه از قرآن كريم به آن پاسخ گفت.
تفاوت اين روش، با روش مشابه سؤال داخلي اين است كه در روش سؤال داخلي مي‌توان روش ترتيبي آيات را نيز بيان كرد، در حالي كه در اين روش تفسير را مي‌توان به صورت موضوعي پيش برد و بحث را روي موضوعات خاص قرار داد. همچنين در اين روش مي‌توان در پاسخ به يك سؤال از چند آيه استفاده كرد.
بنابر اين با توجه به آنچه گفته شد روشن مي‌شود كه اصول روش سؤال خارجي و شيوة ارائة آن از مراحلي تشكيل شده كه عبارت است از:
1. مقدمه (زمينه‌سازي براي طرح سؤال)؛
2. طرح سؤال؛
3. ارائه پاسخ از قرآن با استعانت از يك يا چند آيه؛
4. توضيح و تفسير آيات.
از جمله نكاتي كه در به كارگيري اين روش و ارائة بحث در اين قالب بايد در نظر گرفت، شناسایی موضوعات مورد نیاز مخاطب پيش از ارائه بحث و طرح سؤالات مناسب بر اساس آن است تا پرسش‌هاي مطرح شده مناسب با نيازها و سطح معلومات مخاطبان باشد. همچنين بيان مقدمه و زمينه‌سازي بحث در ايجاد انگيزه در مخاطب نقش عمده‌اي دارد. به همين دليل لازم است كه براي اين مقدمه نيز برنامه‌ريزي كامل صورت گيرد و مسير رسيدن به طرح پرسش كاملاً هماهنگ و فراهم باشد. گام بعدي برای اجرای روش سؤال خارجي، جمع‌آوري آيات مرتبط با موضوع بحث است. براي اين كار علاوه بر استفاده از جست‌وجوي كلمات و نيز يافتن مترادفات، مي‌توان از معاجم موضوعي قرآن كريم نيز استفاده كرد. در قدم بعدي بايد با توجه به آيات برگزيده شده، به تفاسير مراجعه و مطالب مناسب به سطح مخاطبان را انتخاب كرد و دسته‌بندي نمود و آنها را در چينشي منطقي قرار داد. در پايان نيز شايسته است نتيجه‌گيري و خلاصه‌بندي نهايي مطالب در پايان بحث در نظر آید كه اين كار مي‌تواند در ماندگاري مطالب در ذهن مخاطبان تأثير بيشتري بگذارد.
علاوه بر نكاتي كه گفته شد از اين نكته هم نبايد غفلت كرد كه براي جلب توجه مخاطب، دقايق اوليه هر بحث و جلسه بسيار اهميت دارد. از همين روست كه اين روش از روش‌هاي موفق برای جذب مخاطب شمرده مي‌شود. طرح سؤال مناسب در ابتداي سخن، سبب جلب توجه و كنجكاوي مخاطب شده و وي را به پي‌گيري ادامه بحث برمی‌انگیزاند. البته اين روش ويژگي‌هاي ديگري نيز دارد كه اين ويژگي‌ها را مي‌توان اين‌گونه دسته‌بندي كرد:
- 1.تناسب بيشتر با نيازها: در اين روش مي‌توان با توجه به نيازهاي مخاطبان موضوعات مختلف را مطرح كرد و براي هر يك از آنها پاسخ مناسب را با استفاده از آيات قرآن كريم داد؛
- 2.امكان پاسخ‌گويي با يك يا چند آيه: با توجه به امكان استفاده از آيات داراي موضوع يكسان در اين روش، امكان استفاده از آيات متعدد در موضوع واحد نيز فراهم مي‌گردد كه به جذابيت بحث كمك مي‌كند؛
- 3.نامحدود بودن سؤال‌ها: قرآن كريم كتابي است آسماني و برنامه‌اي است براي تمامي دوران‌ها. از همين رو مي‌توان در موضوعات مختلف سؤالات متعددي مطرح كرد و با استفاده از آيات قرآن كريم بدان‌ها پاسخ گفت؛
- 4.به‌روز بودن و جذابيت سؤال‌ها: سؤال‌ها و پاسخ‌هاي طرح شده در اين روش با توجه به استفاده از آيات قرآن كريم باید جذابيت خاصي داشته باشد و با هر بار طرح مجدد براي مخاطب با توجه به رويكرد متفاوت و دريافت‌هاي تازه، شنيدني و قابل استفاده است؛
- 5.مناسب براي قشرهای مختلف: از آنجا كه پاسخ سؤال در اين روش همراه با دسته‌بندي و چينش منطقي است مي‌توان از اين روش براي مقاطع دانشگاهي و تحصيل‌كرده نيز بهره برد.